Ulica Wodna

Dzisiaj Władysław Rogowski przesłał kolejny list na adres reakcji rocznika miejskiego „Bibliotheca Bielaviana”. Tym razem zdjęcia o których już zdążyły narosnąć niesamowite legendy i mity co do lokalizacji przedstawionych tam budynków. Wiadomo, że są to zdjęcia z Dolnej Bielawy gdyż jest podpisane jako Nieder Langenbielau. Nie pomogło wielu zainteresowanym mozolne wpatrywanie się w te zdjęcia, liczenie okien, kominów, czy do powiadanie fantastycznych opowieści o odwróceniu zdjęcia i przypisywaniu budynku na nim do ul. Wolności 17. Faktycznie budynek jest podobny i na tym należałoby skończyć dywagacje. Aby dokonać prawidłowej weryfikacji lokalizacji budynków ze zdjęcia należy dokonać rzetelnej kwerendy. W rzeczywistości jak podaje informacja zawarta na samym zdjęciu pocztówkowym zrobione było w Dolnej Bielawy o czym informuje nas podpis Nieder Langenbielau. Potwierdzeniem tego są zachowane do dzisiaj budynki przy ul. Wodnej.   

Ul. Wodna (An den Teichen), od 1945 r. ul. Wodna; biegnie od Ronda Bieltexu, równolegle do ul. Piławskiej (Peilauerstraße). Przedwojenna nazwa An den Teichen – Przy Stawach nawiązywała do stawisk mieszczących się w tym rejonie.

Jedno z dwóch zdjęć, które potwierdza lokalizację w Dolnej Bielawie, pokazuje zachowane do dzisiaj budynki przy ul. Wodnej.  Do 1945 r. te dwa budynki przypisane były do  do ul. Piławskiej (Peilauerstraße). Pierwszy budynek (po prawej), budynek przy ul. Wodnej 1 (An den Teichen 1) na początku XX w. należał do Agnes Tschiersky, zarządzającej stolarnią. Od lat 20. XX w. stolarnię prowadził Adolf Tschiersky – mistrz stolarski. Pozostał budynek mieszkalny, a punkt usługowy i kantor stolarni został wyburzony. Drugi budynek (po lewej) przy ul. Wodnej 2 (An den Teichen 2) na początku XX w. należał do piekarza Antona Hoffmanna, a od lat 30. XX w. do Augusta Fuldego – radcy izby obrachunkowej (Rechnungsrat). Piekarnia w tym samym czasie nadal tu funkcjonowała. Wchodziło się do niej od strony dzisiejszej ul. Piławskiej. Piekarnia nie funkcjonowała już po 1945 r. Do 1945 r. budynek posiadał adres Peilauerstraße 1.

Fotograf, który wykonał stare, przedwojenne zdjęcie powyżej, zrobił kolejne odwracając się i robiąc ujęcie ulicy w górę miasta (zdjęcie poniżej). Na tym zdjęciu widać kolejny ciąg dawnej ul. Piławskiej (Peilauerstraße). Dzisiaj arteria ta została przecięta Rondem Bieltexu. 

Na zdjęciu tym z wielu widocznych budynków do dzisiaj zachowały się dwa widoczne w centrum, na dalszym planie i komin. Na lewo od komina widać parterowy budynek z dachem naczółkowym (dzisiaj ul. Wolności 2), a za nim widoczny wyższy budynek (ul. Wolności 6) dzisiaj kaplica. Pierwszy po lewej stronie budynek (dzisiaj nie istnieje) należał kupca Augusta Pietscha (do 1945 r. adres Peilauerstraße 3), a pierwszy budynek po prawej ledwo widoczny w zasadzie tylko ściana szczytowa to fragment zabudowań (dawniej adres Peilauerstraße 5, od 1937 r. zmiana adresu na Reichenbacherstraße 34) dawnej gospody Albrechta Kattnera „Zum Goldenen Hufeisen” (Pod Złotą Podkową).  Widoczny komin na zdjęciu zachował się do dzisiaj, jest to pozostałość po przedwojennym zakładzie tekstylnym „Deutsche Textilwerke Mautner AG”, później „Meyer Kauffmann Textilwerke AG” (po wojnie Państwowe Zakłady Przemysłu Bawełnianego Nr 2 (PZPB Nr 2), późniejsze Bielawskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego Nr 2 – BZPB Nr 2).

Na zdjęciu widoczny pusty odcinek zieleni między budynkiem przy ul. Wodnej 1 (widać zarys dachu w lewym górnym rogu zdjęcia), a żółtym pawilonem był zabudowany budynkami w tym budynkiem ze sklepem Augusta Pietscha. 

Bibliografia:

R. Brzeziński, Gospody u stóp Gór Sowich. Studia z dziejów gastronomii Bielawy do 1945 roku, Bielawa 2006.

R. Brzeziński, Bielawa. Wędrówki ulicami miasta. Przewodnik. Bielawa. A walk through Bielawa. Guide, Brodziszów 2019.