Ulica Wolności
Na adres reakcji rocznika miejskiego „Bibliotheca Bielaviana” Władysław Rogowski przesłał kolejne współczesne zdjęcie, tym razem ul. Wolności (Reichenbacherstraße) z pusta przestrzenią po wyburzonym budynku.
Ul. Wolności (Reichenbacherstraße), w latach 30. XX w. Hindenburgstraße. Od 1945 r. ul. Wolności, od 26 sierpnia 1953 r. ul. Marszałka Józefa Stalina(Uchwała sesji Miejskiej Rady Narodowej w Bielawie), od 1956 r. ponownie ul. Wolności. Jest to ulica będąca przedłużeniem ul. Dzierżoniowskiej; biegnie od Ronda Bieltexu do pl. Wolności. W dawnych czasach była to główna droga w Bielawie, ciągnąca się wzdłuż potoku Bielawica. Ta strona miejscowości nazywana była potocznie „dużą stroną” (Grosse Seite), w przeciwieństwie do „małej strony” (Kleine Seite), która biegła po drugiej stronie potoku ulicami: Brzeżną, Tkacką, 3 Maja, Mikołaja Kopernika i Wiejską. Jak się mawiało w XIX i XX w., „duża strona” była bardziej cywilizowaną stroną Bielawy i miała charakter miejski.
Przy moście z ul. Wolności na ul. Wojska Polskiego, przy ul. Wolności 87 (Hindenburgstraße) znajduje się budynek dawnej gospody ,„Graf Moltke” (Hrabia Moltke). W 1908 r. właścicielem tej gospody został Adolf Krause (właściciel sąsiedniego (wyburzonego w 2003 r.) budynku z gospodą „Deutsches Haus” – Niemiecki Dom przy ul. Wolności 86. Gospoda „Deutsches Haus” prowadziła także browar przygospodwy produkując własne piwo.
Potok Bielawica dzielił mieszkańców Bielawy na dwa światy. Gospoda „Deutsches Haus” znajdowała się na „małej stronie” (Kleine Seite). Ta naturalna granica była także miejscem tragicznych zdarzeń i to związanych właśnie z rodziną gastronoma Krausego. Niedosyć, że w 1904 r. zmarła jego córka, to Adolf Krause jako mistrz strażacki uczestniczacy w wielu akcjach gaszenia pożarów, wracając z jednej z nich, 1 czerwca 1915 r., uległ wypadkowi. W konnym wozie strażackim złamał się dyszel i spłoszone konie wraz z ludźmi wpadły do potoku. W tym czasie brzegi potoku Bielawica nie były zabezpieczone grodzeniem metalowym. Do wypadku wozu strażackiego doszło blisko domu Adolfa Krausego. Adolf Krause w wyniku licznych obrażeń w bólach i cierpieniach zmarł 5 czerwca 1915 r., a gospodą „Deutsches Haus” – Niemiecki Dom prowadziła po nim wdowa Ida Krause.
Budynek dawnej gospody „Deutsches Haus” po wojnie był budynkiem mieszkalnym. Na dole znajdowały się lokale handlowe, mieścił się tutaj sklep mięsny „Centrala mięsna” – sklep firmowy bielawskich Zakładów Mięsnych przy ul. Bohaterów Getta 23-24. Z powodu złego stanu technicznego budynek dawnej gospody wyburzony został w roku 2003 r.
Bibliografia:
R. Brzeziński, Gospody u stóp Gór Sowich. Studia z dziejów gastronomii Bielawy do 1945 roku, Bielawa 2006.
R. Brzeziński, Bielawa. Wędrówki ulicami miasta. Przewodnik. Bielawa. A walk through Bielawa. Guide, Brodziszów 2019.
